1.                       اصل سالانه بودن بودجه  2. اصل جامعیت بودجه   3. اصل وحدت بودجه

4. اصل شاملیت یت تفصیل  5. اصل تخصیص        6. اصل عدم تخصیص

7. اصل انعطاف پذیری           8. اصل تخمینی بودن درآمدها  9. اصل تجدیدی بودن هزینه ها

اصل سالانه بودن بودجه: بودجه که یکی انواع برنامه هاست، پیش بینی یک ساله درآمدها و هزینه های دولت است. چند استثنا براصل سالانه بودن بودجه وجود دارد 1-اعتبارات برنامه ای 2-بودجه یک یا چند دوازدهم.

بودجه یک یا چند دوازدهم: زمانی که دولت نتواند تا پایان سال، بودجه سال آینده را تقسیم کند و یا پارلمان بررسی وتصویب بودجه را به تعویق اندازد. در این حالت دولت تقاضای اعتبار موقت از مجلس می کند.

اعتبارات برنامه ای:زمانی که دولت اقدام به عملیاتی کند که اجرای آن بیش از یکسال طول بکشد در این صورت برای جلوگیری از بالا رفتن حجم بودجه و عدم توازن دخل وخرج دولت از این اعتبارات استفاده می شود.

اصل جامعیت: از مهم ترین اصول بودجه است. اصل 53قانون اساسی ایران، کلیه ی دریافت های دولت باید به حساب های خزانه داری کل واریز شود و همه ی پرداخت های دستگاه های دولتی از محل اعتبارات مصوب وبه موجب قانون صورت می گیرد. دو قاعده کلی از اصل جامعیت بودجه     1)درآمدها و هزینه ها همدیگر راتواتر نکنند. 2)همه اقلام در آمدها و همه اقلام هزینه هادر بودجه عمومی منعکس گردند و همه چیز از قلم نیافتند.

اصل وحدت:برای یکسال مالی بایستی یک لایحه بودجه تنظیم شود و کلیه ی دخل و خرج دولت در سندی واحد ارائه گردد، فواید رعایت این اصل: 1) میزان کسر بودجه با یک مقایسه و برآورد دخل و خرج دولت مشخص می شود. 2)مشخص شدن درجه فشار مالیت ها برتولید ومصرف 3) به دولت اجازه می دهد که فایده نسبی هزینه های عمومی را هنگام تنظیم بودجه برآورد کند.

اصل شاملیت یا تفصیل: به معنی تهیه بودجه با ریز و تفصیل طرفین حساب است. این اصل موجب می شود که نظارت پارلمانی از طریق نمایندگان مردم و دیوان محاسبات کشور   تحقق یابد.

اصل تخصیص و عدم تخصیص:طبق این اصل تمام ارقام منظور در بودجه باید به همان وضع و ترتیبی که در بودجه تعیین شده و مجوز آن صادر شده، وصول یا به مصرف برسد. 2)هر رقم اعتباری که برای هزینه ای که پیش بینی و منظور شده است تنها برای همان هزینه قابل مصرف است مگر با استثناهایی قانونی به کار دیگری اختصاص یابد. وظایف عمده دیوان محاسبات در اصل 55 در زمینه رعایت اصل تخصیص و عدم تخصیص     کلیه ی حساب های دستگاه هایی که به نحوی از آنها از بودجه کل کشور استفاده می کنند به ترتیبی که قانون مقرر می داند رسیدگی می نماید که هیچ هزینه ای از اعتبار مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف برسد.

اصل انعطاف پذیری: در زبان مالی به اصطلاح بودجه است و استثنائی بر اصل تخصیص عبارت است از تغییر و جابه جایی در ارقام هزینه و برنامه های دستگاه اجرائی بدون آنکه در مرجع اعتبارات مصوب تغییری حاصل شود و زمینه لازم را برای ایجاد یک مدیریت با قدرت فراهم می کند.

اصل تخمینی بودن درآمدها: بودجه ازطریق تصویب پارلمان، ارزش قانونی می یابد، پارلمان با تصویب بودجه به قوه مجریه اجازه می دهد که درآمدهای پیش بینی نشده را وصول و هزینه های مورد لزوم را برای مدت یکسال انجام دهد. دراصل 51 قانون اساسی به این موضوع اشاره شده است که به هیچ نوع مالیاتی وضع نمی شود مگر به موجب قانون

اصل تجدیدی بودن هزینه ها: اعتبارات مصوب برای هر نوع هزینه تا حد همان اعتبار مصوب قابل خرج است نه بیشتر و نه کمتر، یعنی تصویب اعتبارات اجازه خرج است نه تکلیف.

 

جواب سؤال «اصول بودجه» * درس بودجه * دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

استاد: جناب آقای مهدی برادران

دانشجو: اعظم غلامی   ***   شماره دانشجویی: 38506730